Giorgos Kalmoukis

August 09, 2020

 • 6 min read

REST API με Laravel Framework

Παράδειγμα ενός RESTful API με PHP και το Laravel Framework.

Τι χρειαζόμαστε;

Βασικές γνώσεις προγραμματισμού με PHP και Laravel Framework. Θα χρειαστούμε να έχουμε εγκατεστημένο το Composer για την διαχείριση των εξαρτήσεων (dependencies). Και τέλος, προεραιτικά το Postman για να δοκιμάζουμε το API κατα την διαδικασία.

Τι φτιάχνουμε;

Για τους σκοπούς του μαθήματος θα αναπτύξουμε ένα API που θα χρησιμοποιείται για να φτιάχνει μια λίστα από προϊόντα περιποίησης 🏳️‍🌈. Για κάθε προϊόν θα χρειαστούμε τα παρακάτω στοιχεία.

Για να ασφαλίσουμε το API, θα χρησιμοποιησουμε το Laravel Passport με το οποίο θα παράγουμε access tokens για την αυθεντικοποίηση (authentication) κάθε χρήστη του API, με το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τα διαθέσιμα endpoints.

Δημιουργία project

Αρχικά, είτε με την χρήση του Composer είτε με την χρήση του Laravel installer δημιουργούμε ένα νέο Laravel project.

Ακολούθησε τις οδηγίες εγκατάστασης απο την επίσημη ιστοσελίδα του Laravel

Για την δημιουργία νέου project μέσο του Laravel installer, εκτελούμε την παρακάτω εντολή:

laravel new cosmetics-api

Εναλλακτικά με το Composer:

composer create-project --prefer-dist laravel/laravel cosmetics-api

Ανεξάρτητα από τον τρόπο δημιουργίας του project έχει δημιουργηθεί ένας κατάλογος με όνομα cosmetics-api με εγκατεστημένο το Laravel και τα dependencies του. Μπαίνοντας σε αυτόν τον κατάλογο μπορούμε να εκτελέσουμε την εφαρμογή χρησιμοποιώντας την προεγκατεστημένη εντολή serve απο το πακέτο Laravel Artisan όπως φαίνεται παρακάτω.

cd laravel-backend-api && php artisan serve

Στην συνέχεια, αντιγράφουμε το αρχείο .env.example με σε ενα νεο με όνομα .env.

cp .env.example .env

Τέλος, από το browser δοκιμάζουμε αν απο την διευθυνση http://localhost:8000 βλέπουμε την default σελίδα ενός Laravel project.

Δημιουργία βάσης δεδομένων

Τώρα που έχουμε εγκατεστημένο το Laravel, το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία της σύνδεσης με την βάση δεδομένων. Αρχικά , δημιουργούμε μία νέα βάση δεδομένων MySql και μετά πρόσθεσε τις κατάλληλες τιμές στις παρακάτω μεταβλητές στο αρχείο .env.

...
DB_CONNECTION=mysql
DB_HOST=127.0.0.1
DB_PORT=3306
DB_DATABASE=your_db_name
DB_USERNAME=your_db_username
DB_PASSWORD=your_db_password
...

Οδηγίες για σύνδεση Laravel με βάσεις δεδομένων .

Εχουμε συνδέσει την βάση δεδομένων, πριν αρχίσουμε να αναπτύσσουμε το API , πρέπει να εγκαταστήσετε το Laravel Passport.

Εγκατάσταση και παραμετροποίηση του Laravel Passport

To Laravel Passport παρέχει μία πλήρη υλοποίηση του πρωτοκόλλου 0Auth2 για εφαρμογές Laravel, με αυτό μπορούμε με ευκολία να παράγουμε προσωπικά διακριτικά πρόσβασης (access tokens) για την αυθεντικοποίηση (authentication) των χρηστων. Τα access tokens θα αποστέλλονται μαζι με κάθε αίτημα (request), επιτρέποντας στον χρήστη να έχει πρόσβαση στα προστατευμένα endpoints του API. Αρχικά, πρέπει να εγκαταστήσουμε το Passport στο project απο το Composer με την εντολή:

composer require laravel/passport

Μόλις ολοκληρωθεί η εγκατάσταση, παρατηρούμε ότι έχει δημιουργηθεί ένα νέο migration file που περιέχει τις οδηγίες για την δημιουργία του κατάλληλου σχήματος στην βάση δεδομένων που θα αποθηκεύονται τα παραγόμενα access tokes της εφαρμογής. Εκτελούμε την εντολή του artisan migrate για να εκτελέσουμε το migration.

php artisan migrate

Στην συνέχεια πρέπει να δημιουργήσουμε τα απαιτούμενα κλειδιά κρυπτογράφησης (encryption keys) που χρησιμοποιεί το Passport για την δημιουργία των access tokens. Εκτελούμε την εντολή passport:install που έχει προστεθεί στις εντολές του Artisan απο το Passport.

php artisan passport:install

Μετα απο την παραπάνω εγκατάσταση, προσθέτουμε το χαρακτηριστικό (trait) Laravel\Passport\HasApiTokens στο μοντέλο (model) App\User που βρίσκεται στο αρχείο `app/User.php

<?php
namespace App;
...

use Laravel\Passport\HasApiTokens;
class User extends Authenticatable
{
   use Notifiable, HasApiTokens;
   ...
}

Με αυτό το trait έχουμε προσβαση στις μεθόδους του Passport που χρησιμοποιούνται απο το model User για τον ελεγχο των access tokens. Τώρα, πρέπει να καταχωρήσουμε τα API routes που είναι απαραίτητα για την έκδοση και ανάκληση των access tokens, θα χρησιμοποιήσουμε την μέθοδο Passport::routes()στην μέθοδοbootτου *AuthServiceProvider*. Στο αρχείοapp/Providers/AuthServiceProvider` τροποποιούμε τον κώδικα ως εξής:

<?php

namespace App\Providers;

use Illuminate\Foundation\Support\Providers\AuthServiceProvider as ServiceProvider;
use Illuminate\Support\Facades\Gate;
use Laravel\Passport\Passport;
class AuthServiceProvider extends ServiceProvider
{
    /**
     * The policy mappings for the application.
     *
     * @var array
     */
    protected $policies = [
         'App\Model' => 'App\Policies\ModelPolicy', // uncomment    ];

    /**
     * Register any authentication / authorization services.
     *
     * @return void
     */
    public function boot()
    {
        $this->registerPolicies();

        Passport::routes();    }
}

Τέλος, χρησιμοποιούμε το TokenGuard του Passport για authentication όλων των εισερχόμενων API requests, στο αρχείο διαμόρφωσης config/auth ορίζουμε την επιλογή driver του api authentication guard σε passport, όπως παρουσιάζεται εδώ:

<?php

return [
    ...

    'guards' => [
        'web' => [
            'driver' => 'session',
            'provider' => 'users',
        ],

        'api' => [
            'driver' => 'passport',
            'provider' => 'users',
            'hash' => false,
        ],
    ],

    ...
];

Δημιουργία του σχήματος της βάσης δεδομένων

Σε κάθε νέα εγκατάσταση του Laravel προ-υπάρχει το μοντέλο User και το αρχείο migration. Για να συνεχίσουμε ελεγχουμε το αρχείο app\User.php ότι είναι ανάλογο με το παρακάτω:

<?php
 
namespace App;
 
use Illuminate\Contracts\Auth\MustVerifyEmail;
use Illuminate\Foundation\Auth\User as Authenticatable;
use Illuminate\Notifications\Notifiable;
use Laravel\Passport\HasApiTokens;
 
class User extends Authenticatable
{
    use Notifiable, HasApiTokens;
 
    /**
     * The attributes that are mass assignable.
     *
     * @var array
     */
    protected $fillable = [
        'name', 'email', 'password',
    ];
 
    /**
     * The attributes that should be hidden for arrays.
     *
     * @var array
     */
    protected $hidden = [
        'password', 'remember_token',
    ];
 
    /**
     * The attributes that should be cast to native types.
     *
     * @var array
     */
    protected $casts = [
        'email_verified_at' => 'datetime',
    ];
}

Καθώς και το αρχείο database/migrations/***_create_users_table.php:

<?php
 
use Illuminate\Database\Migrations\Migration;
use Illuminate\Database\Schema\Blueprint;
use Illuminate\Support\Facades\Schema;
 
class CreateUsersTable extends Migration
{
    /**
     * Run the migrations.
     *
     * @return void
     */
    public function up()
    {
        Schema::create('users', function (Blueprint $table) {
            $table->id();
            $table->string('name');
            $table->string('email')->unique();
            $table->timestamp('email_verified_at')->nullable();
            $table->string('password');
            $table->rememberToken();
            $table->timestamps();
        });
    }
 
    /**
     * Reverse the migrations.
     *
     * @return void
     */
    public function down()
    {
        Schema::dropIfExists('users');
    }
}

Με τις αλλαγές που έχουμε κάνει στα προηγούμενα βήματα, τα πεδία που καθορίζονται στο παραπάνω αρχείο επαρκούν για τον ελεγχο των credentials των χρηστων του API, επομένως δεν θα χρειαστεί καμία αλλαγη.

Για να δημιουργήσουμε το μοντέλο Cosmetic χρησιμοποιούμε την εντολή make:model του Artisan. Παραλληλα με την επιλογή -m, συντομογραφία του --migration, δηλώνουμε στο Artisan ότι θέλουμε και ένα το αρχείο migration για τον σχήμα Cosmetic στην βάση δεδομένων. Οπότε εκτελούμε:

php artisan make:model Cosmetic -m

Η παραπάνω εντολή θα δημιουργίσει στον κατάλογο app το αρχείο Cosmetic.php και στον κατάλογο database/migrations το αρχείο migration. Ανοίγουμε το καινουριο migration αρχείο και προσθέτουμε τα παρακάτω:

<?php
 
use Illuminate\Database\Migrations\Migration;
use Illuminate\Database\Schema\Blueprint;
use Illuminate\Support\Facades\Schema;
 
class CreateCosmeticsTable extends Migration
{
    /**
     * Run the migrations.
     *
     * @return void
     */
    public function up()
    {
        Schema::create('cosmetics', function (Blueprint $table) {
            $table->id();
            $table->string('brand');            $table->string('name');            $table->string('type');            $table->text('description');            $table->integer('barcode');            $table->boolean('is_vegan');            $table->timestamps();
        });
    }
 
    /**
     * Reverse the migrations.
     *
     * @return void
     */
    public function down()
    {
        Schema::dropIfExists('cosmetics');
    }
}

Με τον παραπάνω κώδικα προσθέσαμε στο μοντέλο Cosmetic τα πεδία name, brand,type ,description, barcode και is_vegan. Ανοίγουμε το αρχείο app/Cosmetic.php και αντικαθιστούμε την ιδιότητα $fillable με την $guarded, όπως παρουσιάζεται παρακάτω:

<?php
 
namespace App;
 
use Illuminate\Database\Eloquent\Model;
 
class Cosmetic extends Model
{
    protected $guarded = [];}

Εκτελούμε ξανά την εντολή migrate για να ανανεώσουμε το σχήμα της βάσης δεδομένων.

php artisan migrate

Τώρα που ανανεώθηκε το σχήμα της βάσης, θα συνεχίσουμε με την δημιουργία των controllers του API καθώς και μερικών endpoints που θα χειρίζονται την
εγγραφή, σύνδεση και την διαχείριση των προϊόντων ομορφιάς, όπως εξηγήθηκε προηγουμένως.

Δημιουργία των controllers

Οι controllers στο Laravel Framwork δέχονται εισερχόμενα HTTP requests και τα δρομολογούν στις κατάλληλες μεθόδους για να επεξεργαστούν και αποστείλουν το κατάλληλο response. Όλες τα responses του API θα είναι σε μορφή JSON που αποτελεί την τυπική μορφή ενός response απο ένα RESTful API.

Authentication controller

Με την εντολή make:controller του Artisan θα δημιουργήσουμε έναν controller που θα είναι υπεύθυνος για την επεξεργασία και τον χειρισμό των request για την εγγραφή και την σύνδεση των χρηστών.

php artisan make:controller API/AuthController

Η παραπάνω εντολή θα δημιουργήσει έναν νέο κατάλογο API και ένα νέο αρχείο με όνομα AuthController.php μεσα του, στον υπάρχον κατάλογο app/Http/Controllers. Ανοίγουμε το AuthController.php και προσθέτουμε τον παρακάτω κώδικα:

<?php
 
namespace App\Http\Controllers\API; 
use App\Http\Controllers\Controller;
use App\User;use Illuminate\Http\Request;
 
class AuthController extends Controller
{
    public function register(Request $request)    {        $validatedData = $request->validate([            'name' => 'required|max:55',            'email' => 'email|required|unique:users',            'password' => 'required|confirmed'        ]);         $validatedData['password'] = bcrypt($request->password);         $user = User::create($validatedData);         $accessToken = $user->createToken('authToken')->accessToken;         return response([ 'user' => $user, 'access_token' => $accessToken]);    } 
    public function login(Request $request)    {        $loginData = $request->validate([            'email' => 'email|required',            'password' => 'required'        ]);         if (!auth()->attempt($loginData)) {            return response(['message' => 'Invalid Credentials']);        }         $accessToken = auth()->user()->createToken('authToken')->accessToken;         return response(['user' => auth()->user(), 'access_token' => $accessToken]);     }}

Η μέθοδος register είναι υπεύθυνη για την διαδικασία εγγραφής νέων χρηστών στο API. Ακόμα, επικυρώνει και εξασφαλίζει ότι όλα τα απαιτούμενα πεδία name, email, password και password_confirmation έχουν αποσταλεί ορθά χρησιμοποιώντας την μέθοδο validation του Laravel.

Η μέθοδος login διασφαλίζει ότι έχουν αποσταλεί έγκυρα credentials από τον χρήστη και δημιουργεί ένα access token, επιστρέφει τα στοιχεία του χρήστη και το access token σε ένα JSON response. Σε αντίθετη περίπτωση ο χρήστης λαμβάνει response με μήνυμα ότι δεν έχει εξουσιοδότηση για αυτό το route.

Cosmetic Controller

Θα χρησιμοποιήσουμε την ίδια εντολή του Artisan για να δημιουργήσουμε έναν ακόμα controller, αυτή τη φορά όμως, θα χρησιμοποιήσουμε την επιλογή --api με την οποία δηλώνουμε στο Artisan πως επιθυμούμε να δημιουργήσει έναν resource controller. Οι resource controllers στο Laravel είναι controllers που διαχειρίζονται όλα τα HTTP requests για ένα μοντέλο της εφαρμογής. Σε αυτήν την περίπτωση θέλουμε να διαχειριστούμε requests κατάλληλα για:

• Δημιουργία
• Διάβασμα
• Επεξεργασία
• Διαγραφή

Εκτελούμε την παρακάτω εντολή:

php artisan make:controller API/CosmeticController --api --model=Cosmetic

Η εντολή θα δημιουργήσει το αρχείο app/Http/Controllers/API/CosmeticController.php με τις μεθόδους index, store, show, update και destroy.

Ανοίγουμε το αρχείο και προσθέτουμε τον παρακάτω κώδικα:

<?php

namespace App\Http\Controllers\API;
use App\Cosmetic;
use App\Http\Controllers\Controller;
use App\Http\Resources\CosmeticResource;use Illuminate\Http\Request;
use Illuminate\Support\Facades\Validator;

class CosmeticController extends Controller
{
    /**
     * Display a listing of the resource.
     *
     * @return \Illuminate\Http\Response
     */
    public function index()
    {
        $cosmetics = Cosmetic::all();        return response([              'data' => CosmeticResource::collection($cosmetics),             'message' => 'Retrieved successfully'            ], 200);    }

    /**
     * Store a newly created resource in storage.
     *
     * @param  \Illuminate\Http\Request  $request
     * @return \Illuminate\Http\Response
     */
    public function store(Request $request)
    {
        $data = $request->all();        $validator = Validator::make($data, [            'name' => 'required|string|max:255',            'brand' => 'required|string|max:255',            'type' => 'required|string|max:255',            'description' => 'required|number|max:13',            'barcode' => 'required'            'is_vegan' => 'required|boolean'        ]);        if($validator->fails()){            return response([                'error' => $validator->errors(),                 'Validation Error'                ]);        }        $cosmetic = Cosmetic::create($data);        return response([             'data' => new CosmeticResource($cosmetic),             'message' => 'Created successfully'            ], 200);    }

    /**
     * Display the specified resource.
     *
     * @param  \App\Cosmetic  $cosmetic
     * @return \Illuminate\Http\Response
     */
    public function show(Cosmetic $cosmetic)
    {
        return response([             'data' => new CosmeticResource($cosmetic),             'message' => 'Retrieved successfully'            ], 200);    }

    /**
     * Update the specified resource in storage.
     *
     * @param  \Illuminate\Http\Request  $request
     * @param  \App\Cosmetic  $cosmetic
     * @return \Illuminate\Http\Response
     */
    public function update(Cosmetic $cosmetic)
    {
        $cosmetic->update($request->all());        return response([             'data' => new CosmeticResource($cosmetic),             'message' => 'Updated successfully'            ], 200);    }

    /**
     * Remove the specified resource from storage.
     *
     * @param  \App\Cosmetic  $cosmetic
     * @return \Illuminate\Http\Response
     * @throws \Exception
     */
    public function destroy(Cosmetic $cosmetic)
    {
        $cosmetic->delete();        return response([            'message' => 'Deleted'            ]);    }
}

Στο παραπάνω snippet δημιουργίσαμε πέντε διαφορετικές μεθόδους που εκτελόυν ερωτήματα στην MySql βάση δεδομένων στον πίνακα cosmetics:

• index : Αυτή η μέθοδος διαβάζει τις εγγραφές από τον πίνακα και τις επιστρέφει σε JSON μορφή.
• store : Λαμβάνει το στιγμιότυπο ενός HTTP request για την δημιουργία μίας νέας εγγραφής στον πίνακα, μέσω του dependency injection το Laravel χρησιμοποιεί το αντικείμενο $request για να πάρει τις πληροφορίες που στάλθηκαν, ελεγχει αν όλα τα πεδία του request είναι valid και άν είναι δημιουργεί ένα νέο στοιχείο στην λίστα και το επιστρέφει σε JSON μορφή.
• show : Διαβάζει μία συγκεκριμένη εγγραφή απο τον πίνακα και την επιστρέφει σε JSON μορφή.
• update : Λαμβάνει ένα HTTP request με το στιγμιοότυπο ενός cosmetic που είναι προς επεξεργασία, σαν παράμετρο (url param) και τα πεδία που είναι προς επεξεργασία. Ανανεώνει το αντικείμενο με τις νέες τιμές και επιστρέφει ένα κατάλληλο μήνημα.
• destroy: Λαμβάνει ένα HTTP request με παράμετρο το στιγμιοότυπο του cosmetic που είναι προς διαγραφή, και το διαγράφει απο τον πίνακα.

Δημιουργία Resource

Τα resources του Laravel Eloquent επιτρέπουν την μετατροπή των models και των collections σε JSON μορφή. Λειτουργούν σαν ένα επίπεδο μεταμόρφωσης των δεδομένων (data transformation layer) μεταξύ της βάσης δεδομένων και των controllers. Αυτό παρέχει μια ομοιομορφία στα δεδομένα των responses και οπουδίποτε χρειαζόμαστε τα δεδομένα μας ως collection μέσα στην εφαρμογή. Για να δημιουργήσουμε ένα resource για το μοντέλο Cosmetic θα χρησιμοποιήσουμε την εντολή make:resource του Artisan, εκτελούμε την εντολή:

php artisan make:resource CosmeticResource

Θα δημιουργηθεί ένα νέο αρχείο στον κατάλογο app\Http\Resources με όνομα CosmeticResource.php και θα περιέχει τον ακόλουθο κώδικα:

<?php
 
namespace App\Http\Resources;
 
use Illuminate\Http\Resources\Json\JsonResource;
 
class CosmeticResource extends JsonResource
{
    /**
     * Transform the resource into an array.
     *
     * @param  \Illuminate\Http\Request  $request
     * @return array
     */
    public function toArray($request)
    {
        return parent::toArray($request);
    }
}

Η μέθοδος parent::toArray($request) μέσα στην μέθοδο toArray θα μετατρέψει όλα τα διαθέσιμα γνωρίσματα (attributes) σε JSON μορφή.

Περισσότερες πληροφορίες για τα πλεονεκτήματα που παρέχουν τα Eloquent resources

Ενημέρωση του αρχείου Routes

Για να ολοκληρώσουμε τις ενέργειες που απαιτούνται για την δημιουργία API, πρέπει να ορίσουμε τα endpoints που θα αποστέλλονται τα HTTP requests. Για να το κάνουμε αυτό πρέπει να προσθέσουμε τον παρακάτω κώδικα με τα απαιτούμενα routes στο αρχείο api.php που βρίσκεται στον κατάλογο routes.

<?php

use Illuminate\Http\Request;
use Illuminate\Support\Facades\Route;

...
Route::post('/register', 'Api\AuthController@register');Route::post('/login', 'Api\AuthController@login');Route::apiResource('/cosmetics', 'Api\CosmeticController')->middleware('auth:api');

Μπορούμε να δούμε όλα τα διαθέσιμα routes του API με την εντολή route:list του Artisan.

php artisan route:list

Όλα τα routes που δηλώνονται στο αρχείο routes/api.php είναι διαθέσιμα με την προθεση /api/.

Εκτέλεση της εφαρμογής 🚀

Για να εκτελέσουμε την εφαρμογή και να ελέγξουμε τις λειτουργίες που έχουμε αναπτύξει μέχρι τώρα. Εκτελούμε την εντολή serve

php artisan serve

Για να στείλουμε requests στο API θα χρησιμοποιήσουμε το Postman.

Εγγραφή νέου χρήστη

Για να δημιουργήσουμε έναν νέο χρήστη στο API, αποστέλλουμε ένα POST request στην διευθυνση /api/register προσθέτοντας στο Body του request το παρακάτω JSON.

{
    "name": "Margarita",
    "email": "margarita@example.app",
    "password": "pizza",
    "password_confirmation": "pizza"
}

Σύνδεση χρήστη

Για να συνδεθεί ένας χρήστης πρέπει να στείλε ενα GET request στην διευθυνση /api/login παραθέτοντας στο Body τα στοιχεία σύνδεσης του χρήστη.

{
    "email": "margarita@example.app",
    "password": "pizza"
}

Προσθήκη Bearer token στα request

Μετά από μία επιτυχημένη σύνδεση χρήστη, αντιγράφουμε την τιμή του access_token απο την απάντηση του /login. Στο Postman στο tab Authorization επιλέγουμε από την λίστα την επιλογή Bearer Token και προσθέτουμε την τιμή του access_token που αντιγράψαμε.

Δημιουργία ενός cosmetic

Για να δημιουργήσουμε ένα νέο cosmetic στην βάση δεδομένων κάνουμε ένα POST request στο endpoint /api/cosmetics παραθέτοντας το Bearer token και τα στοιχεία ενός cosmetic

{
    "name": "DOUBLE WEAR",
    "brand": "ESTÉE LAUDER",
    "type": "make up",
    "description": "test description",
    "barcode" : "5205988738",
    "is_vegan" : true
}

Λήψη της λίστας cosmetics

Για να λάβουμε ολόκληρη την λίστα των cosmetic από την βάση δεδομένων, στέλνουμε ένα GET request στο endpoint /api/cosmetics

Εμφάνιση ενός cosmetic

Για να διαβάσουμε τις πληροφορίες ενός συγκεκριμένου cosmetic αποστέλλουμε ενα GET request στο endpoint api/cosmetics/1. Το url έχει την μορφή api/cosmetics/{id} το id αντιπροσωπεύει το id του που έχει μια εγγραφή στον πίνακα cosmetics

Επεξεργασία ενός cosmetic

Αποστέλλουμε ένα PATCH request στο endpoint api/cosmetics/1 παραθέτοντας το id ως url parameter και τις πληροφορίες που θέλουμε να ανανεώσουμε στο body του request.

{
    "name": "DOUBLE WEAR TEINT LONGUE TENUE",    "brand": "ESTÉE LAUDER",
    "type": "make up",
    "description": "Ζέστη, υγρασία, έντονη δραστηριότητα",    "barcode" : "5205987438",    "is_vegan" : false}

Διαγραφή ενός cosmetic

Τέλος για την διαγραφή ενος cosmetic από την βάση δεδομένων αποστέλλουμε ένα DELETE request στο endpoint /api/cosmetics/1.

Συμπεράσματα

Σε αυτό το μάθημα, μάθαμε πως να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές RESTful API με το Laravel Framework και το πακέτο Laravel Passport. Το παράδειγμα με τα προϊόντα περιποίησης καλύπτει την βασική λειτουργικότητα CRUD - Create, Read, Update, Delete που χρησιμοποιείται στις περισσότερες εφαρμογές.